4C Mühendislik ve Bilgisayar Dış Ticaret Ltd. Şti Genel Müdürü Sedat KURTARAN;
Hızlı Prototipleme Sistemleri, 3 Boyutlu Kuyumculuk Çözümleri, Medikal ve Endüstriyel Tasarım, Tasarım Eğitimi vb. konularda sağladığı teknik destek ile kendi alanında en yoğun bilgi ve deneyim birikimine sahip olan 4C Mühendislik ve Bilgisayar Dış Ticaret Ltd. Şti. hakkında bilgi almak için, 4C Mühendislik ve Bilgisayar Dış Ticaret Ltd. Şti Genel Müdürü Sedat KURTARAN ile konuştuk.
4C Mühendislik hakkında bilgi alabilir miyiz?
1998’de Hızlı Prototipleme Sistemlerini ihraç etmek için kurulduk. Türkiye pazarında henüz tanınmayan, hatta global olarak da yeni sayılabilecek yüksek teknoloji ürünlerinin Türkiye’de tanıtımını ve zamanla yaygın kullanımını sağlıyoruz. Birçok farklı ürünün Türkiye temsilciliğini yapıyoruz ve en büyük müşteri kitlemiz kuyumcular. Kuyumculuk sektöründe 400’e yakın prototip makinemiz bulunmaktadır. Bunların dışında otomotiv ve savunma sanayi sektörüne hizmet veren bürolarda çeşitli prototipleme makinelerimiz bulunuyor. Şimdiye kadar getirdiğimiz makineler piyasada bulunan ve plastik benzeri ürünler yapan makinelerdi.
Artık metale geçme zamanının geldiğini anladık ve teknolojiyi ona uydurduk. 6 yıldır temsilciliğini yaptığımız Alman firması ConceptLASER’in makineleri büyük ve oldukça pahalı ürünlerdi. Şimdilerde ise ConceptLASER firması daha uygun fiyatlarda ve daha küçük ebatlarda makineler geliştirdi. Böylece biz de daha küçük ebatlarda ve yine yüksek kalitede iş yapabilen makineleri Türkiye’ye getirdik.
GATA tarafından kişiye özel protez üretimi için katı modelleme üzerine Ankara’da bir merkez kuruldu. Sertifikalı titanyum ve krom kobalt tozlarından protez üretimini gerçekleştirilecek olan bu merkeze çok önemli yatırımlar yapıldı ve o projede de ConceptLASER makinelerinden titanyum işleme özelliği olan M2 modeli bu merkezde çalışır vaziyette bulunmaktadır. Biz Kuyumcukent’te yer alan ofisimizde bulunan makineyi hem demo makine olarak kullanıyoruz, hem de sanayi için üretim yapıyoruz. Bu sayede insanlara makineyi ve yeni sistemi tanıtıyoruz. Paslanmaz çelik, alüminyum, krom kobalt, titanyum gibi madenlerin tümünü toz halinde lazerle sertleştirerek çok karmaşık geometrileri, normalde ne enjeksiyondan çıkabilecek ne de CNC de kolay kolay yapılamayacak karmaşık parçaları çok hızlı imal etmek için kullandığımız bu sistem Türkiye için çok önemli bir yenilik.
Dental sektörü içinde çok önemli olan makinede implant üretimi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Makine aslında her şeyi yapar, yapamadığı hiçbir geometri yok. İmplant üretimi bir çivi üretimidir. Çivinin üretiminde bu makineler çok fazla kullanılmıyor. Çünkü implant üretiminde pürüzsüz, çok daha düzgün yüzeyli ya da pürüzlendirilse bile buradan çıkan pürüzden çok daha farklı bir pürüze ihtiyacı olan ürünler var. Bu yüzden implant üretimleri genelde CNC’lerde yapılıyor. Bizim esas yaptığımız şey porselen köprülerin altındaki metallerin yapılandırılması, çünkü metal alt yapılar geleneksel yöntemlerle mumun kalıba alınması ve ardından metalin eritilerek kalıba dökülmesi yöntemiyle üretiliyor.
Bu eski yöntemler hem çok emek gerektiriyor, hem de ürünler düzgün çıkarılamıyor. Şimdilerde ise insanların dişleri üç boyutlu tarayıcılar vasıtası ile taranıyor ve böylece datalar bilgisayar programına aktarılıyor. Sonra siz bilgisayar programı üzerinde üreteceğiniz metal alt yapıyı tasarlıyorsunuz ve tasarımları makinelerden bitmiş ürün olarak alabiliyorsunuz; çünkü hem medikal, hem de dental alanda krom kobalt ve titanyumun insan vücudunda kullanılabilen toz malzemeleri sertifikandırılmıştır; bu nedenle bu malzemeler insan vücudunda direkt olarak kullanılabilmektedir. Bu makinelerden Türkiye’ye 2 tane daha gelecek ve o makinelerle kişiye özel protez üretimi yapılacak. Bu sistemler sayesinde çalışmaların çok hızlı ve sorunsuz hale getirilmesi planlanıyor.
Medikal sektörü dışında hangi sektörlerde makineyi kullanabiliyorsunuz?
Medikal dışında metal sektöründe de kullanılıyor. Makineyi kuyumculuk sektöründe de deniyoruz; çünkü makinede altın ve gümüş tozunu da işleyebiliyoruz. Aslında bu makinelerin esas çıkış yeri kalıp üretmek, hem de metal prototip yapmak. Altın ve gümüş tozlarının üretilmesiyle metal ile üretim yapan tüm sektörlerde bu makinelerin kullanımı giderek artacaktır. Çok büyük çaplı seri imalat için değil ama kalıp yapmaya gerek duyulmayacak ürünleri burada yapmak mümkün olacak. Daha hassas parçalar ve tekstil makinelerinin yedek parçalarının imalatı dahi yapılabilmektedir.
Uzay ve uçak sanayinde de makinelerimizin kullanım alanı bulunmaktadır. Mesela savunma sanayinde Air Bus’ta, Eurofighter’da Avrupalıların ürettiği savaş uçaklarının fabrikasında bu makine yer alıyor. Orada çok yoğun kullanılıyor. Ayrıca otomobil sanayinde de BMW, Mercedes, Audi de çok fazla adetlerle bu makinelerin kullanımı görülüyor. Özellikle çok fazla üretmedikleri senede 100-150 tane ürettikleri parçaları bu makinelerle imal ediliyor ve hiç kalıp yapılmıyor. Televizyon kasası üretimleri için de bu sistemler kullanılıyor. Samsung en büyük müşterilerden biri bu alanda.
Samsung’un bütün televizyon çerçeveleri ve bunların kalıpları bu makinelerde gerçekleştiriliyor. Televizyon kasalarında çok kritik bir şey var o da soğutma kanalları. Bu kanallar üretim aşamasında oldukça önemli rol oynuyor. Soğutma kanalları ile sağlanan hızlı soğutma ile parçaların parlaklıkları arttırılıyor. Eğer kalıptaki ısı uzun süre kalıbın içinde kalırsa ihtiyaç duyulan parlaklık elde edilemiyor. Ayrıca; otomotiv sanayi sistemlerin en büyük kullanım alanı. Otomotiv de yan sanayide kullanılıyor, üniversitelerde de çok sayıda Ar-Ge çalışması yapan kuruluşlarda da kullanılmaya başlandı.
Makinenin temel özellikleri nelerdir?
Üretilecek bir parçanın önceden görülmesi yerine takılıp fonksiyonel olarak test edilebilmesine olanak sağlanıyor. Üründe normal CNC de işlediğimiz herhangi bir malzeme gibi yerine takıp denemelerini yapabiliyorsunuz. Hem fonksiyonel testleri, hem de şekil uygunluk testlerini yapabiliyorsunuz; ama bu makinelerin esas çıkışı çok karmaşık metal enjeksiyon ve plastik enjeksiyon kalıplarının özellikle maçalarının yapılmasıdır. Bu makinelerde özel bir uygulama var; mesela soğutma kanallarının imalatında yüzeye çok yakın yerlere kadar soğutma kanalları yapabiliyorsunuz. Bu sayede kalıptan daha düzgün daha hızlı ürün çıkarabiliyorsunuz. Hem yüzeysel hassasiyeti hem de kullandığı malzemeler sayesinde bu makinelerin büyük çaplılarında çalışma hızı çok fazla.
Ayrıca küçük çaplı seri imalatlarda döküm yerine bu makinelerden parçaları çıkarabilirsiniz. Burada akşam koyup sabaha kadar 100-150 tane parçayı bitirme imkanımız var. Zaten artık 1000’lerce yapılmıyor. 100’lere düştü sayılar. Kalıp yapmak maliyetleri arttırdığından onun yerine direk metal parça imalatı yapabiliyorsunuz.
Bu makine hassas dökümü ne derece etkiler?
Bu makine hassas dökümde de kullanılabiliyor. Sonuçta hassas dökümün yerine geçebilecek bir teknik. Kuyumculukta da bu makineleri çok önemli buluyoruz. Kuyumculukta çok ciddi farklar gösterebilir; çünkü bir ürünü yaptığınızda tek yapmak başka onu çoğaltmak için kalıba almak başka bir şey. Kalıba aldığınız ürünlerin geometrik sınırları vardır. Tabi ki de her şeyi kalıptan çıkaramazsınız. Bu makinelerde öyle bir dert yok, çünkü kalıp yok ve kat kat imalat yapıyor. Mesela kafes yapar, içine kuşu da yapar, kafeste kapatılabilir. Bu imalatı tek seferde gerçekleştirme imkanını sunar. Bu nedenle; model ve ürün çeşitliliğine de etkisi olacak gibi görünüyor.
Protipleme olayında var olan bir ürünün taranması dışında bir resmide tarayarak boyutlandırabiliyor mu?
O biraz yazılımla ilgili bir konu. Resimlerde boyutlandırma oluyor fakat ona 3 boyutlu boyutlandırma diyemeyiz çünkü bir resmin dış yüzeyini görebilirsiniz ama resmin iç yüzeyini göremezsiniz. Bazı yazılımlar var fakat artık onlara ihtiyaç kalmadı çünkü o kadar kuvvetli 3 boyutlu tasarım programları var ki herkes çok iyi eğitim almış durumda. Bu konuda Türkiye’de çok fazla yetişmiş insan var.
Bu sorduğunuz soruyu 10 sene önce çok daha fazla duyardık. O zaman kimsenin bilgisayarda bir şeyler çizmek gibi bir amacı da bir yeteneği de yoktu. Şimdi insanlar gördüler ki hem kendi ürününü tasarlayabiliyor, hem kopyalayabiliyor, hem de oldukça gelişmiş 3 boyutlu programlar ile kopyalamaya ihtiyaç duyulmuyor. Zaten 3 boyutlu tarayıcılar da bizim portföyümüzde yer almakta. Lazer tarayıcılar optik tarayıcılar ile de bir şeyler taranıyor. Tersine mühendislik zaten dünyanın her yerinde var ama birebir kopyası için değil de var olanı bilgisayara aktarmak için kullanılıyor. Ondan sonrasında da burada tekrar imalatını sürdürebiliyorsunuz.